Ο Ιός των ανθρώπινων θηλωμάτων (Human papillomavirus-HPV) είναι ένας DNA ιός από την οικογένεια του ιού των θηλωμάτων (papillomavirus family) που είναι ικανό να μολύνει τον άνθρωπο.

Περισσότεροι από 30 με 40 τύπους του ιού HPV συνήθως μεταδίδονται μέσω της σεξουαλικής επαφής και μολύνουν την πρωκτογεννητική περιοχή. Μερικοί σεξουαλικώς μεταδιδόμενοι τύποι του HPV μπορεί να προκαλέσουν κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων (συνήθως ο ιός HPV «χαμηλού κινδύνου»). Εμμένουσα λοίμωξη με «υψηλού κινδύνου» HPV τύπους (διαφορετικούς από εκείνους που προκαλούν κονδυλώματα) μπορεί να εξελιχθεί σε προκαρκινικές αλλοιώσεις ή/και διηθητικό καρκίνο. HPV λοίμωξη είναι η αιτία όλων σχεδόν των περιπτώσεων του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Ωστόσο, περισσότερες λοιμώξεις δεν προκαλούν τη νόσο και υποχωρούν αυτόματα.


Εβδομήντα τοις εκατό των μολύνσεων HPV, σε νεαρούς άνδρες και γυναίκες, μπορεί να υποστραφούν σε ένα έτος και 90% σε δύο χρόνια. Ωστόσο, όταν η υποκλινική μόλυνση επιμένει (στο 5% έως 10% των μολυσμένων γυναικών) υπάρχει υψηλός κίνδυνος ανάπτυξης προκαρκινικών βλαβών του αιδοίου και του τραχήλου, οι οποίες μπορεί να εξελιχθούν σε διηθητικό καρκίνο. Εξέλιξη από υποκλινική (χωρίς βλάβη στο τράχηλο) σε κλινική μόλυνση (ανιχνεύσιμη με το test pap) μπορεί να διαρκέσει χρόνια, παρέχοντας σε γυναίκα με αυτό τον τρόπο την ευκαιρία για την ανίχνευση και τη θεραπεία των προκαρκινικών αλλοιώσεων. Πρόοδος σε διηθητικό καρκίνο μπορεί να προληφθεί όταν η υποκλινική λοίμωξη HPV ανιχνεύεται νωρίς με τον τακτικό έλεγχο (test pap).

Ο έλεγχος του τραχήλου της μήτρας για την ανίχνευση των μη φυσιολογικών κυττάρων που μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο πραγματοποιείται χρησιμοποιώντας  το  τεστ Παπανικολάου (test pap). 

Τεστ Παπανικολάου

Αν βρεθούν ανώμαλα κύτταρα, οι γυναίκες καλούνται για κολποσκόπηση. Η κολποσκόπηση είναι μία απλή διαδικασία, κατά την οποία ο τράχηλος της μήτρας εξετάζεται με ενα μικροσκόπιο. Χρησιμοποιούμε ειδικές χρωστικές με τις οποίες μπορούμε να διακρίνουμε αν υπάρχουν περιοχές  στον τράχηλο ύποπτες για κακοήθεια. 

Αν χρειαστεί κατά την κολποσκόπηση μπορούμε να πάρουμε βιοψίες για περαιτέρω εξέταση.  

Κολποσκόπηση

Τα τελευταία χρόνια η ταυτοποίηση των ιών HPV έχει χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με το τεστ Παπανικολάου  για την καλύτερη διάγνωση και παρακολούθηση των γυναικών και την αποτελεσματική  πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου. 
          
Ο έλεγχος του τραχήλου της μήτρας πρέπει να πραγματοποιείται σε ετήσια βάση, ξεκινώντας από την ηλικία των 18 ετών ή ένα έτος μετά την έναρξη των σεξουαλικών επαφών.

Θεραπεία 
Σήμερα δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τη λοίμωξη από τον ιό HPV. Ωστόσο, η ιογενής λοίμωξη, τις περισσότερες φορές, υποχωρεί από μόνη της. Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Centers for Disease Control and Prevention), το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού μας μπορεί να καταπολεμήσει τον ιό HPV μέσα σε δύο έτη στο 90% των περιπτώσεων. Βασική προϋπόθεση για την εξαφάνιση του ιού είναι η διακοπή του καπνίσματος, καθώς το κάπνισμα, μειώνοντας την τοπική άμυνα του οργανισμού, έχει συσχετιστεί άμεσα με την HPV λοίμωξη. Ωστόσο, οι ειδικοί δεν συμφωνούν σχετικά με το αν ο ιός εξαλείφεται εντελώς ή μειώνεται σε μη ανιχνεύσιμα επίπεδα, και είναι δύσκολο να ξέρουν πότε ο ιός είναι μεταδοτικός.
          
Η διαδικασία loop electrosurgical excision procedure (LEEP) είναι μία από τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες προσεγγίσεις για τη θεραπεία υψηλόβαθμης δυσπλασίας του τραχήλου της μήτρας (CIN II / III, HGSIL). Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως η δυσπλασίες ανακαλύπτονται είτε στο test pap, είτε κατά τη διάρκεια της κολποσκόπησης. Στο Ηνωμένο Βασίλειο η επέμβαση αυτή είναι γνωστή ως large loop excision of the transformation zone (LLETZ). Η διαδικασία έχει πολλά πλεονεκτήματα, όπως το χαμηλό κόστος, υψηλό ποσοστό επιτυχίας και την ευκολία χρήσης.

Επιπλοκές είναι λιγότερο συχνές σε σύγκριση με την κωνοειδή εκτομή με μαχαίρι (cold knife conization), αλλά μπορεί να περιλαμβάνει τη μόλυνση και την αιμορραγία. 

Οι ουλές του τραχήλου της μήτρας θεωρητικά μπορούν να προκαλέσουν δυσκολία στη σύλληψη.  Παρ’ όλα αυτά μία μεγάλη έρευνα σε γυναίκες που έχουν υποστεί τη κωνοειδή εκτομή έδειξε ότι το LEEP δεν φαίνεται να επηρεάζει τη γονιμότητα.