Οι κύστεις των ωοθηκών επηρεάζουν γυναίκες όλων των ηλικιών, αντιπροσωπεύουν συνήθως μια ακίνδυνη (καλοήθης) κατάσταση ή μια κανονική διαδικασία. και παρατηρούνταν κυρίως κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας μιας γυναίκας. Η συντριπτική πλειοψηφία των κύστεων ωοθηκών χαρακτηρίζεται ως λειτουργικές κύστεις, είναι καλοήθεις, και εξαφανίζονται από μόνα τους μέσα σε λίγες εβδομάδες χωρίς καμία θεραπεία.

Οι πιο κοινοί τύποι κύστεων ωοθηκών:

Πάνω από το 99% των κύστεων των ωοθηκών είναι καλοήθεις και δεν σχετίζονται με καρκίνο.

1. Ωοθυλακική κύστη: Αυτό το είδος της απλής καλοήθης κύστης μπορεί να σχηματιστεί όταν δεν συμβαίνει ωορρηξία. Μια κύστη ωοθυλακίων σχηματίζεται συνήθως κατά το χρόνο της ωορρηξίας και μπορεί να αυξηθεί σε διάμετρο περίπου 2-3 εκατοστά. Συνήθως, αυτές οι κύστεις δεν δημιουργούν κανένα σύμπτωμα και εξαφανίζονται από μόνα τους μέσα σε λίγες εβδομάδες. Η ρήξη όμως αυτού του τύπου της κύστης μπορεί να δημιουργήσει έντονο πόνο στην πλευρά της ωοθήκης επί της οποίας εμφανίζεται η κύστη και εμφανίζεται στη μέση του έμμηνου κύκλου, κατά τη διάρκεια της ωορρηξίας.
2. Κύστη ωχρού σωματίου: Αυτός ο τύπος λειτουργικής κύστης ωοθηκών εμφανίζεται μετά από ωοθηλακιορρηξία, όταν ένα ωάριο έχει απελευθερωθεί από το ωοθυλάκιο. Ύστερα το ριγμένο ωοθυλάκιο μετατρέπεται σε ένα ωχρό σωμάτιο και σε περίπτωση που δεν συμβεί εγκυμοσύνη, το ωχρό σωμάτιο εξαφανίζεται. Μπορεί, ωστόσο, να γεμίσει με υγρό ή το αίμα και να εμμένει στην ωοθήκη. Συνήθως, αυτή η κύστη βρίσκεται μόνο στη μία πλευρά και δεν παράγει κανένα σύμπτωμα.
3.  Αιμορραγική κύστη: Αυτός ο τύπος λειτουργικής κύστης εμφανίζεται όταν η αιμορραγία συμβαίνει μέσα σε μια κύστη. Σύμπτωμα όπως κοιλιακός πόνος στη μία πλευρά του σώματος μπορεί να είναι παρόν με αυτό το είδος της κύστης.
4. Δερμοειδής κύστη: Αυτό είναι ένα είδος καλοήθους όγκου και μερικές φορές αναφέρεται ως ώριμο κυστικό τεράτωμα. Είναι μια ανώμαλη κύστη που επηρεάζει συνήθως νεότερες γυναίκες και περιέχει άλλους καλοήθεις τύπους των ιστών του σώματος, όπως το λίπος, υπολείμματα οστών, μαλλιών και χόνδρου. Η υπερηχογραφική εικόνα αυτού του τύπου κύστης μπορεί να ποικίλει λόγω του φάσματος των περιεχομένων, αλλά μια αξονική τομογραφία και μαγνητική τομογραφία (MRI) μπορεί να δείξει την παρουσία του λίπους ή άλλων στοιχείων. Αυτές οι κύστεις μπορεί να περιστραφούν (μια κατάσταση γνωστή ως συστροφή ωοθήκης) και να θέσουν σε κίνδυνο την παροχή αίματος της ωοθήκης προκαλώντας έντονο κοιλιακό πόνο.
5. Ενδομητριώματα ή ενδομητριωσικές κύστεις: Μέρος της κατάσταση γνωστής ως ενδομητρίωση. Η ενδομητρίωση είναι η παρουσία των ενδομήτριων αδένων και του ενδομητρικού ιστού (ο ιστός που επενδύει τη μήτρα) έξω από τη μήτρα. Αυτό το είδος της κύστης σχηματίζεται όταν το ενδομήτριο είναι παρόν στις ωοθήκες. Προσβάλλει τις γυναίκες κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας και μπορεί να προκαλέσει χρόνιο πυελικό άλγος που συνδέεται με την έμμηνο ρύση (δυσμηνόρροια) και υπογονιμότητα. Ενδομητριωσικές κύστεις, συχνά είναι γεμάτες με σκούρο, κόκκινο-καφέ αίμα και λόγω του χρώματος του αίματος εντός των κύστεων αυτών αναφέρονται ως "σοκολατοειδείς κύστεις".
6. Κυσταδένωμα: Ένα κυσταδένωμα είναι ένας τύπος καλοήθους όγκου που αναπτύσσεται στη ωοθήκη και περιέχει ένα ρευστό υλικό τύπου βλεννογόνους, Τα κυσταδενώματα μπορεί σταδιακά να αυξάνονται σε μέγεθος φτάνοντας και 10 εκατοστά σε διάμετρο.

Συμπτώματα:

Συνήθως οι κύστεις των ωοθηκών δεν παράγουν κανένα σύμπτωμα και βρίσκονται τυχαία κατά τη διάρκεια της γυναικολογικής εξέτασης ή τυχαία σε ένα υπερηχογράφημα το οποίο πραγματοποιείται για άλλους λόγους. Ωστόσο, τα συμπτώματα μπορεί να είναι παρόντες, ειδικά σε μεγάλες κύστεις. 
- Άλγος υπογαστρίου (κάτω κοιλιακής χώρας). Η ένταση του πόνου και η έναρξη του (σταδιακή, απότομη) ποικίλουν από γυναίκα σε γυναίκα.
- Διαταραχές εμμήνου ρύσεως (περιόδου). 
- Αίσθημα βάρους ή πληρότητας στη κάτω κοιλιακή χώρα.
- Δυσμηνόρροια και δυσπαρευνία (άλγος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής)
- Πυελικό άλγος μετά από έντονη σωματική άσκηση.
- Πόνος ή πίεση κατά την ούρηση ή την αφόδευση.
- Ναυτία και έμετος.
- Ανώμαλη αιμορραγία από τον κόλπο.
- Υπογονιμότητα

Διάγνωση

- Ενδοκολπικό υπερηχογράφημα αποτελεί σήμερα την εξέταση επιλογής για τη διάγνωση και παρακολούθηση των ωοθηκικών κύστεων. 
- Αξονική ή μαγνητική τομογραφία μπορεί να βοηθήσουν στην εκτίμηση της έκτασης της κατάστασης
-Καρκινικοί δείκτες όπως CA 125 και άλλοι, ανάλογα με το είδος της κύστης
-Ορμονολογικός έλεγχος

Φαρμακευτική αντιμετώπιση

- Από στόματος αντισυλληπτικά: Τα αντισυλληπτικά χάπια μπορεί να είναι χρήσιμα για τη ρύθμιση του έμμηνου κύκλου, εμποδίζοντας το σχηματισμό των ωοθυλακίων που μπορούν να μετατραπούν σε κύστεις, και, ενδεχομένως, να μειώσουν το μέγεθος μιας ήδη υπάρχουσας κύστης.
-Αναλγητικά: Tα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ιβουπροφαίνη ή ακόμα και η παρακεταμόλη (Depon, Apotel) για τη μείωση του πυελικού πόνου.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Τα τελευταία χρόνια, η ελάχιστα επεμβατική λαπαροσκοπική χειρουργική έχει τροποποιήσει την θεραπευτική διαχείριση των καλόηθων εξαρτηματικών όγκων σε τέτοιο βαθμό, που μπορεί να θεωρηθεί ως χρυσός κανόνας ανάμεσα στις θεραπευτικές επιλογές μας. Πρέπει να σημειώσουμε άλλωστε, ότι η εξαίρεση όγκων των εξαρτημάτων ήταν από τις πρώτες εφαρμογές της γυναικολογικής λαπαροσκοπικής χειρουργικής