Κυκλικός έντονος πόνος λίγο πριν και κατά τη διάρκεια της περιόδου ονομάζεται δυσμηνόρροια. Η δυσμηνόρροια δεν αποτελεί νόσο παρά μόνο ένα βασανιστικό σύμπτωμα, το οποίο ταλαιπωρεί ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών (40-50%), σύμφωνα με τα δεδομένα του Pub Med 2013 και διακρίνεται σε δυο μορφές:

  • Πρωτοπαθής δυσμηνόρροια, η οποία οφείλεται σε συσπάσεις και ισχαιμία της μήτρας, που μπορεί να αποδίδεται στην επίδραση των προσταγλανδινών. Συχνότερα εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εφηβείας, αποτελεί αιτία σημαντικών απουσιών από το σχολείο ή την εργασία και τείνει να μειώνεται με την ηλικία και μετά την πρώτη κύηση.
  • Δευτεροπαθής δυσμηνόρροια-πονος κατά την έμμηνη ρύση που οφείλεται σε εμφανή παθολογία. Μια από τις συχνότερες αιτίες είναι η ενδομητρίωση. Πόνοι τύπου κράμπας εμφανίζονται μερικές φορές όταν ένα έμμισχο υποβλεννογόνιο ινομύωμα προβάλει από τη μήτρα. Η χρόνια φλεγμονώδης νόσος της πυέλου και οι συμφύσεις μπορεί να προκαλέσουν διάχυτο πόνο στην κατώτερη κοιλιά που είναι αόριστος και συνεχής.

Συμπτώματα:

  • Ο χαμηλός κοιλιακός πόνος έχει συνήθως μορφή κράμπας ή είναι κωλικοειδής, αλλά μπορεί να είναι και αμβλύς συνεχής, που μπορεί να ακτινοβολεί στην οσφυϊκή χώρα ή στα πόδια. Μπορεί να αρχίσει πριν ή κατά την έναρξη της εμμηνορρυσίας, τείνει να μεγιστοποιείται μετά από 24 ώρες και συνήθως υφίεται μετά από 1-2 ημέρες.
  • Κεφαλαλγία
  • Ναυτία
  • Δυσκοιλιότητα ή διάρροια
  • Έμετοι
  • Η δυσμηνόρροια, η οποία οφείλεται στην ενδομητρίωση συχνά συνοδεύεται με πόνο κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής (δυσπαρευνία) και πόνο στη κένωση κατά τη διάρκεια της περιόδου.

Θεραπεία

Η αιτία της δυσμηνόρροιας αναγνωρίζεται από το ιατρικό ιστορικό και τη γυναικολογική εξέταση και ανάλογα με την αιτία της καθορίζεται και η αντίστοιχη θεραπεία από τον γυναικολόγο. Αν η δυσμηνόρροια είναι δευτεροπαθής και διαγνωσθεί η αιτία της δυσμηνόρροιας, τότε η θεραπεία θα πρέπει να είναι ειδική για τη νόσο που προκαλεί τη δυσμηνόρροια.

  • Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα που αναστέλλουν τη σύνθεση των προσταγλανδινών (Ponstan, Naprosyn κλπ.). Η αποτελεσματικότητα μπορεί να είναι αυξημένη εάν το φάρμακο χρησιμοποιηθεί 24-48 ώρες πριν την έναρξη της περιόδου και συνεχιστεί επί 1-2 ημέρες του κύκλου.
  • Αν ο πόνος εξακολουθεί να επηρεάζει τη φυσιολογική δραστηριότητα, συνίσταται καταστολή της ωοθυλακιορρηξίας με αντισυλληπτικά από το στόμα. Αυτά ελέγχουν την αύξηση του πάχους του ενδομητρίου και κατ’ επέκταση την παραγωγή προσταγλανδινών. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει μικρότερη ροή αίματος, λιγότερες συσπάσεις της μήτρας και κατά συνέπεια λιγότερος πόνος. Τα αντισυλληπτικά χάπια είναι επίσης αποτελεσματικά και στη θεραπεία της ενδομητρίωσης.
  • Εναλλακτικές θεραπείες για την καταπολέμηση της δυσμηνόρροιας έχουν εφαρμοστεί με κάποια αποτελέσματα. Σε αυτές περιλαμβάνονται:
    Η τοποθέτηση θερμών επιθεμάτων στο υπογάστριο και η ανάπαυση. 
    Η φυσική άσκηση, για την οποία κάποιες μελέτες αναφέρουν ύφεση των συμπτωμάτων έως και μείωση της δυσμηνόρροιας σε μεγάλο ποσοστό.

Για τη σωστή αντιμετώπιση της δυσμηνόρροιας υπεύθυνος είναι μόνο ο γυναικολόγος, ο οποίος πρέπει να καθορίσει τη θεραπευτική αγωγή, αφού κάνει τη διάγνωση. Πολλές φορές για να γίνει σωστή διάγνωση χρειάζεται διαγνωστική λαπαροσκόπηση.