Αμηνόρροια
Όταν απουσιάζει η περίοδος – κατανόηση, διάγνωση και αντιμετώπιση
Τι είναι η αμηνόρροια
Η αμηνόρροια είναι ο ιατρικός όρος που περιγράφει την απουσία εμμήνου ρύσεως. Μπορεί να είναι φυσιολογική (όπως στην εγκυμοσύνη ή την εμμηνόπαυση) ή παθολογική, όταν συμβαίνει εκτός αυτών των περιόδων. Διακρίνεται σε πρωτοπαθή (όταν μια γυναίκα δεν έχει εμφανίσει ποτέ περίοδο μέχρι τα 15–16 έτη) και δευτεροπαθή (όταν μια γυναίκα με προηγούμενο κανονικό κύκλο, σταματήσει να έχει περίοδο για τουλάχιστον 3–6 μήνες).
Η αμηνόρροια είναι σύμπτωμα και όχι νόσος. Η διερεύνηση των αιτίων και η σωστή διαχείριση οδηγούν συχνά σε πλήρη αποκατάσταση της έμμηνου ρύσεως και της ορμονικής ισορροπίας.
Ποια είναι τα αίτια της πρωτοπαθούς και δευτεροπαθούς αμηνόρροιας
Η αμηνόρροια μπορεί να προκύψει από ποικίλους παράγοντες που επηρεάζουν τον υποθάλαμο, την υπόφυση, τις ωοθήκες, τη μήτρα ή τον κόλπο. Άγχος, διατροφικές διαταραχές, έντονη άσκηση ή όγκοι στην υπόφυση μπορεί να διακόψουν τον εμμηνορρυσιακό κύκλο. Ωοθηκική ανεπάρκεια ή πρώιμη εμμηνόπαυση προκύπτει όταν οι ωοθήκες σταματούν πρόωρα να παράγουν οιστρογόνα ή δεν ανταποκρίνονται στις ορμόνες διέγερσης.
Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) μπορεί να προκαλέσει σπάνια ή απούσα ωορρηξία και δευτεροπαθή αμηνόρροια. Ανατομικές ανωμαλίες, όπως απουσία μήτρας ή στένωση τραχήλου, οδηγούν σε πρωτοπαθή αμηνόρροια.
Συμπτώματα που τη συνοδεύουν
Αλλαγές στο βάρος, στην τριχοφυΐα ή στο δέρμα
Μπορεί να υποδεικνύουν ορμονικές διαταραχές όπως PCOS ή προβλήματα θυρεοειδούς.
Εξάψεις, ξηρότητα κόλπου ή διαταραχές ύπνου
Δείχνουν πιθανή έλλειψη οιστρογόνων, όπως σε πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια.
Γαλακτόρροια ή πονοκέφαλοι
Ενδέχεται να οφείλονται σε αυξημένη προλακτίνη ή μικροαδένωμα της υπόφυσης.
Έλλειψη ανάπτυξης ή δευτερογενών χαρακτηριστικών
Σε κορίτσια με πρωτοπαθή αμηνόρροια μπορεί να συνοδεύεται από καθυστέρηση σωματικής ανάπτυξης.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Η διαγνωστική προσέγγιση απαιτεί ολιστική αξιολόγηση με βάση το ιατρικό ιστορικό, τη φυσική εξέταση και στοχευμένες εργαστηριακές εξετάσεις. Ορμονικός έλεγχος με μέτρηση FSH, LH, οιστραδιόλης, προλακτίνης, TSH και τεστοστερόνης είναι απαραίτητος. Το υπερηχογράφημα πυέλου εξετάζει τη μήτρα και τις ωοθήκες για ανατομικές ανωμαλίες ή πολυκυστική εικόνα. Δοκιμασία προγεστερόνης και/ή οιστρογόνων εκτιμά την ανταπόκριση του ενδομητρίου.
Σε επιλεγμένες περιπτώσεις, εφαρμόζεται μαγνητική τομογραφία υπόφυσης ή καρυότυπος για αποκλεισμό συνδρόμου Turner.
Αντιμετώπιση ανάλογα με το αίτιο
Η αμηνόρροια δεν είναι ασθένεια αλλά ένα σύμπτωμα που απαιτεί διερεύνηση. Με σωστή ιατρική καθοδήγηση και εξατομικευμένη αντιμετώπιση, οι περισσότερες περιπτώσεις μπορούν να διαχειριστούν επιτυχώς, αποκαθιστώντας την έμμηνο ρύση και την ορμονική ισορροπία. Το σώμα στέλνει μηνύματα – αρκεί να τα ακούσουμε έγκαιρα.